15 vlinderplanten en -struiken!

Vlinders zijn vooral geliefd vanwege hun prachtige patronen, vormen en vrolijke kleuren. Waarschijnlijk zijn vlinders één van de weinigen insecten waarvan wij als mensen echt vrolijk worden. Er zijn verschillende vlindertuinen in Nederland waar je wordt omringd door de mooiste vlinders en je jezelf in een tropisch vakantieoord waant. Maar voor het bewonderen van zo’n vlindertuin hoef je eigenlijk de deur helemaal niet uit; je kunt dit ook in je eigen achtertuin creëren! Er zijn verschillende soorten planten en struiken die vlinders aantrekken. In dit artikel zetten we er 15 vlinderplanten en -struiken voor je op een rijtje!

Verschillende soorten vlinders

Vlinders zijn grotendeels te onderscheiden in twee verschillende soorten: dag- en nachtvlinders. Nachtvlinders staan ook wel bekend als motten. Na de kevers, is de orde van de vlinders de grootste onder de dieren. Wist je dat er zo’n 160.000 vlindersoorten zijn? Op dit moment komen er in Nederland 53 soorten dagvlinders voor, in heel Europa zijn dat 500 soorten. Nachtvlinders zijn er veel meer; in Europa leven meer dan 10.000 soorten nachtvlinders, waarvan er in Nederland meer dan 2000 soorten voorkomen. Met de dagvlinders gaat het echter niet zo goed. De afgelopen 50 jaar zijn er 17 soorten dagvlinders verdwenen en 30 andere dagvlindersoorten worden op dit moment met uitsterven bedreigd. Door je tuin in te richten als een fijne plek voor vlinders zorg je dus niet alleen voor een mooi, kleurrijk uitzicht, je helpt er de vlinders ook nog eens mee.

Vlinders zijn koudbloedige dieren die de warmte van de zon nodig hebben om te kunnen vliegen. In de tuin zoeken ze de warmste plekjes op, om hun vleugels op te warmen zodat ze kunnen vliegen. Daarnaast houden vlinders van afwisseling in de tuin; een strakke, kraaknette tuin is niets voor vlinders. Liever hebben ze een tuin die wat wilder is. Met hulp van planten in de tuin kunnen vlinders zich oriënteren en verschil in hoogte tussen de planten is daarom belangrijk voor vlinders.

15 Planten en struiken die vlinders aantrekken

Vlinders leven net als bijen van nectar. Nectar is te vinden in bloemen en zit vol met suiker, eiwitten en vitaminen. Met hun lange roltong zuigen vlinders de nectar op uit de bloemen. Er zijn veel verschillende soorten planten en struiken waar vlinders hun nectar vandaan halen. Door deze in je tuin te planten, zorg je ervoor dat jouw tuin een prettig plekje wordt voor vlinders. Al snel zal je tuin een gezellig kleurenpalet van verschillende vlinders worden. Er zijn een aantal planten en struiken waar vlinders dol op zijn, die we hieronder voor je op een rijtje hebben gezet.

1. Vlinderstruik

De vlinderstruik is wel de meest voor de hand liggende plant die vlinders aantrekt. Deze plant uit de helmkruidfamilie bloeit van juli tot september en kan een vorst tot -15 °C weerstaan. Hier in Nederland hoef je dus niet bang te zijn dat deze plant de winter niet overleeft. De bloemen aan de vlinderstruik zijn lichtpaars, donkerpaars, roze of wit. De struik moet jaarlijks één of twee keer gesnoeid worden. De bloemen van een vlinderstruik zijn speciaal gebouwd voor bestuiving door vlinders. Door de lange, smalle bloembuis kunnen alleen insecten met een lange tong bij de nectar. Het hartje van de onbestoven bloem aan de vlinderstruik is geel; na bestuiving wordt deze rood, een kleur die voor insecten slecht zichtbaar is. De vlinderstruik is voor vlinders een zeer waardevolle voedselbron.

Vlindersoorten die op de vlinderstruik afkomen: atalanta, witjes, kleine vos, distelvlinder en gehakkelde aurelia.

2. Zonnebloemen

Een zonnebloem is een echt zonnetje in de tuin. Zelfs zonder de vlinders brengt deze plant al een hoop kleur en sfeer in je tuin. Deze planten worden anderhalf tot drie (!) meter hoog en zijn een soort lopend buffet voor vlinders. De vrolijke bloemen hebben een donker hart met daaromheen vrolijke, gele, blaadjes en kunnen een doorsnede hebben van wel 60 centimeter. Zonnebloemen bloeien van juli tot oktober en vereisen geen speciale verzorging.

Bijna alle vlinders zijn gek op de zonnebloem, net als bijen en hommels.

3. Koninginnekruid of leverkruid

Koninginnekruid, of leverkruid, is een plant uit de composietenfamilie. Deze plant wordt tussen de 30 en 170 centimeter hoog en groeit op vochtige plaatsen. De waterkant, moerassen en vochtige bossen zijn de favoriete plekken van deze plant. Koninginnekruid bloeit van juli tot september en doordat deze plant zo laat in het seizoen bloeit is hij een uitstekende voedselbron voor vlinders in die tijd van het jaar. De plant heeft paarsroze pluimen met bloemen, die er vaak erg indrukwekkend uitzien. Er zijn zo’n 40 verschillende soorten koninginnekruid, waarvan Eupatorium purpureum het meest gebruikt wordt in tuinen. Deze plant wordt twee tot drie meter hoog en bloeit met brede schermen.

Vroeger werd koninginnekruid vaak leverkruid genoemd en over de herkomst van die naam doen verschillende verhalen de ronde. Zo zou deze naam gegeven zijn aan de plant vanwege de soms wat leverachtige kleur van de bloemen. Een ander verhaal is dat de thee die vroeger gemaakt werd van deze plant, erg schadelijk was voor de lever wanneer hiervan teveel gedronken werd.

Het koninginnekruid is erg geliefd bij alle soorten vlinders die in Nederland voorkomen.

4. Zonnekruid

Zonnekruid komt oorspronkelijk uit Noord- en Midden-Amerika. Deze plant wordt tussen de 60 centimeter en twee meter hoog. Het kenmerkende aan zonnekruid is het bolstaande hart van de bloem, waar de bloemblaadjes vanaf staan. Het hart is meestal geel en de kleur van de blaadjes varieert van geel tot rood, oranje of bruin. Zonnekruid bloeit in juli en augustus maar kan soms ook in de herfst nog even bloeien. De naam zegt het al: zonnekruid is een echte zonaanbidder. Plant je zonnekruid daarom op een zonnige plaats in de tuin. In principe kan zonnekruid in elke grondsoort geplant worden.

Het zonnekruid is erg geliefd bij alle soorten vlinders die in Nederland voorkomen.

5. Lavendel

De lavendelstruik staat vooral bekend om zijn paarse, geurende bloemen. Deze struik wordt tot één meter hoog en tot een halve meter breed. De bloemen van de lavendel zijn puntvormig en kunnen zo’n acht centimeter lang worden. Lavendelstruiken dienen 30 centimeter uit elkaar geplant te worden en twee keer per jaar gesnoeid te worden. De eerste keer snoei je de struik in maart en de tweede keer snoei je de struik na de bloei, die van augustus tot oktober duurt. Tijdens de tweede keer snoeien verwijder je alleen de bloemen. Als je de plant te kort snoeit overleeft deze de winter niet.

Lavendel wordt vaak gekweekt voor de lavendelolie die uit de bloemen verkregen kan worden. Deze olie wordt gebruikt als geurstof in bijvoorbeeld zeep of parfum. Ook wordt lavendel vaak verwerkt in potpourri. Ook in de keuken wordt lavendel gebruikt; de bloemen zijn een ingrediënt van de Provençaalse kruiden. Al dan niet gedroogd worden de bloemen gebruikt om producten op smaak te brengen. Andere eetbare producten die van de bloemen gemaakt worden zijn lavendelthee, lavendelstroop en lavendelhoning.

Vlindersoorten die op lavendel afkomen: koolwitjes en kolibrievlinders. Leuk weetje: De kolibrievlinder kan net als een echte kolibrie helemaal stil blijven hangen voor de lavendelbloem.

6. Duizendblad

Deze plant is een echte zomerbloeier. Van juni tot augustus kun je genieten van duizendblad. Er zijn veel verschillende soorten van deze plant en de groeihoogte hiervan loopt uiteen van 10 tot 110 centimeter. Duizendblad kan in elke grond geplant worden, zolang deze op een zonnige plaats staat. De wat grotere soorten van duizendblad kunnen steun nodig hebben als ze echt groot worden. Eén keer per jaar dien je duizendblad te snoeien; dit kan in het voorjaar of na de bloei. De bloemen van duizendblad zijn wit, geel, oranje, roze of rood. In Nederland komen vooral de soorten duizendblad met witte of roze bloempjes voor. Duizendblad wordt ook Achillea genoemd en dankt deze naam aan de Griekse held Achilles. In de Griekse mythologie gebruikte hij duizendblad om wonden te genezen.

Vlindersoorten die worden aangetrokken door duizendblad: distelvlinder, atalanta en dikkopje.

7. Herfstaster

De herfstaster is een laatbloeier die bloeit vanaf augustus tot aan de eerste nachtvorst. Ideaal dus voor als je ook in de nazomer nog wil genieten van je tuin. Er bestaan zo’n 200 soorten asters. De meeste herfstasters komen oorspronkelijk uit Noord-Amerika. De hoogte van deze planten varieert van 20 centimeter tot anderhalve meter. De hartjes van de bloemen zijn geel en de bloemblaadjes zijn er in ontzettend veel kleuren; paars, blauw, roze, rood, wit en nog veel meer! De herfstaster houdt van zon en je kunt deze daarom het best plaatsen op een plekje waar hij veel zonlicht krijgt. Verder is de herfstaster een makkelijke plant die geen bijzondere verzorging nodig heeft.

Vlindersoorten die worden aangetrokken door de herfstaster: dagpauwoog, gehakkelde aurelia, kleine vos, koolwitje en atalanta.

8. Duifkruid

Duifkruid is ook bekend onder de wat minder vriendelijke naam ‘schurftkruid’. Duifkruid is een plant uit de kamperfoeliefamilie. De laatste jaren is deze plant sterk in aantal afgenomen en is daarom behoorlijk zeldzaam. Duifkruid bloeit van juli tot september en wordt ongeveer 30 tot 90 centimeter hoog. De bloemen van duifkruid zijn paars, roze of wit van kleur en zijn echte blikvangers. Deze plant staat graag in de zon en heeft een grond nodig die wat kalk bevat.

Het duifkruid is erg geliefd bij alle soorten vlinders die in Nederland voorkomen, net als bij bijen en hommels.

9. Hemelsleutel

De hemelsleutel is een plant die behoort tot de vetplanten en die voornamelijk voorkomt op vochtige grond in bermen, onder struikgewas of op dijken. De plant wordt tussen de 25 en 60 centimeter hoog. Van juli tot september bloeit de hemelsleutel met paarsrode, roze of gele bloemen. De hemelsleutel staat het liefst in een zonnige tot licht beschaduwde plek. Soms trekt deze plant echt spectaculaire aantallen vlinders aan; het zou zomaar kunnen gebeuren dat op één pol hemelsleutel wel 12 vlinders tegelijk afkomen!

In de middeleeuwen werd geloofd dat hemelsleutel de mens beschermde tegen boze geesten en heksen. Tegenwoordig weten we wel beter. Nu wordt het blad van hemelsleutel enkel nog weleens gebruikt voor de behandeling van open wonden.

Vlindersoorten die hemelsleutel aantrekt: dagpauwoog, kleine vos en atalanta. Ook bijen en hommels zijn gecharmeerd van de hemelsleutel.

10. Rode zonnehoed

De rode zonnehoed komt uit Noord-Amerika. Als de plant op een plek in de zon staat kan deze tussen de 70 en 120 centimeter hoog worden. De rode zonnehoed bloeit in juli en augustus en de bloemen zijn ongeveer 10 centimeter groot. De bloemen hebben een roestbruin hart en de blaadjes zijn purperkleurig. De grote, kleurige bloemen zijn prachtig om te zien. De zonnehoed staat, zoals de naam al doet vermoeden, graag in de zon. Ook kun je deze plant het beste in een droge grond planten.

De rode zonnehoed levert de grondstof voor het homeopathische geneesmiddel Echinaforce, bekend van Dr. Vogel. Het kruid van de rode zonnehoed, echinacea, zou het meest geneeskrachtige kruid zijn dat er bestaat. Het zou helpen bij bijvoorbeeld verkoudheid, griep, amandelontsteking, tandvleesontsteking en schimmelinfecties.

De dagpauwoog houdt erg van de rode zonnehoed.

11. Dropplant

Helaas; aan deze plant groeien geen dropjes. De dropplant dankt zijn naam aan de geur die hij verspreidt, die aan drop doet denken. De bladeren van de dropplant smaken echter naar anijs. De bloemen van deze plant zijn blauwpaars. Van nature komt de dropplant uit Noord-Amerika, waar hij op de prairies groeit. In augustus en september groeien aan de vierkante stengels van deze plant kleine blauwpaarse bloemetjes. De Indianen gebruikten de dropplant als medicijn. Je kunt namelijk prima thee zetten van deze plant. De thee heeft een reinigend effect en smaakt ook nog eens heerlijk! Een vrolijke, tropische tuin én thee uit eigen tuin: dat is nog eens een win-winsituatie.

De dropplant is erg geliefd bij alle soorten vlinders die in Nederland voorkomen, net als bij bijen en hommels. Ze houden erg van de geur van de plant

12. Kogeldistel

De kogeldistel is een plant met een stekelige, kogelvormige bloem. De bloemen zijn grijsblauw tot soms lila of wit. De plant bloeit van juli tot september. Er zijn veel verschillende soorten kogeldistels en de grootste soort kan tot wel twee meter hoog worden! De kogeldistel is een plant die weinig verzorging nodig heeft en het best op een zonnige plek in de tuin geplant kan worden. De naam kogeldistel, of ‘echinops’, is afgeleid van het Griekse ‘echinos’ wat egel betekent. Deze naam heeft hij, zoals je al raadt, te danken aan zijn stekelige bloemen.

De distelvlinder is groot fan van de kogeldistel.

13. Vlambloem

De vlambloem is een plantegeslacht met meer dan 70 verschillende soorten. Deze plant wordt ook wel Phlox genoemd; dat het Griekse woord voor vlam. De bloeitijd van de vlambloem varieert per soort; er zijn soorten die van maart tot mei bloeien en soorten die van april tot mei bloeien. Er is één soort, Phlox paniculata, die zelfs tot in de herfst bloeit. Ook de hoogte van de verschillende soorten varieert sterk van acht centimeter tot anderhalve meter. De kleuren van de bloemen van de vlambloem variëren van rood tot roze, wit, oranje, violet en blauw. 

De gehakkelde aurelia wordt aangetrokken door vlambloem.

14. Wilde marjolein

De wilde marjolein is een plant uit de lipbloemenfamilie die ook weleens oregano of palingkruid wordt genoemd. In Nederland en België is deze plant wettelijk beschermd, hoewel de plant niet met uitsterven bedreigd wordt. De plant wordt 30 tot 60 centimeter hoog en bloeit van juli tot september. De bloemen van de wilde marjolein zijn roze en een enkele keer wit.

In de Italiaanse en Griekse keuken wordt wilde marjolein gebruikt als kruid. De bladeren van wilde marjolein hebben een kruidige, licht zoetige smaak en worden vaak gebruikt in bijvoorbeeld pizzakruiden.

Het duifkruid is erg geliefd bij alle soorten vlinders die in Nederland voorkomen.

15. IJzerhard

IJzerhard, of Verbena, is een rijk bloeiende plant uit Amerika. Dit is één van de populairste planten voor vlinders! Vanwege het weinige onderhoud dat ijzerhard nodig heeft worden ze steeds populairder in de tuin. Deze plant kan tot één meter hoog worden en bloeit van juni tot in de herfst. Met de juiste verzorging kan deze plant zelfs de winter overleven! De bloemen van ijzerhard zijn zachtroze tot violet.

Vlindersoorten die worden aangetrokken door IJzerhard: koolwitje, dagpauwoog en atalanta.

Met deze planten en struiken in je tuin zul jij zeker de mooiste vlinders aantrekken! Zo krijgt je tuin nét dat beetje extra voor het ultieme zomergevoel. En naast de prachtige vlinders die deze planten en struiken aantrekken, fleuren de planten zelf natuurlijk ook je tuin op met hun mooie, gekleurde bloemen!

Welke van deze planten of struiken ga jij in je tuin zetten?