Een biodiverse tuin in 5 stappen

Sinds het jaar 2000 wordt op 22 mei de Internationale Dag van de Biodiversiteit gevierd, een initiatief van de Verenigde Naties. Sindsdien is het belang van duurzaam en biodivers tuinieren alleen maar toegenomen. Met elke tuin, hoe groot of klein ook, kun je heel makkelijk een steentje bijdragen aan een grotere variatie op het gebied van flora en fauna. Alleen al door juist een 'steentje' of terrastegel te verwijderen en op die plek iets te planten. In Nederland kun je dit jaar zelfs meedoen aan het Nationale Kampioenschap Tegelwippen!

Wat is biodiversiteit eigenlijk?

Biodiversiteit staat voor het complexe natuurlijke systeem van al het leven op aarde, in en boven de grond. Het gaat om het samenspel van dieren, insecten, planten, paddenstoelen en zelfs micro-organismen. Wereldwijd worden biotopen of ecosystemen – of het nu waterrijke of bosrijke, bewoonde of geïsoleerde gebieden zijn – al decennialang bedreigd door menselijk handelen, onder andere door boskap, bebouwing, vervuilende industrieën, de productie van broeikasgassen, overbejaging en -bevissing en het uitputten van landbouwgrond.

5 tips voor meer biodiversiteit in je tuin

Je hoeft geen wereldverbeteraar te zijn om wat groener en duurzamer bezig te zijn en bij te dragen aan meer biodiversiteit. Alle beetjes helpen. Vaak bespaar je er nog geld mee ook. Bovendien kun je dan het hele jaar door genieten van een aantrekkelijke tuin waar vlinders, bijen, vogels, vleermuizen, egels en andere insecten en kleine dieren graag verblijven en voedsel vinden.

1 Planten in plaats van tegels en schuttingen
Houd de vuistregel van minstens 60 procent beplanting en maximaal 40 procent verharding (betegeld terras, stenen paden) aan. Zo voorkom je ook wateroverlast, die je alleen maar in de hand werkt door de hele tuin te betegelen. Plus oververhitting in de zomer, want planten en bomen brengen verkoeling en schaduw. Een haag in plaats van een schutting biedt vogels en insecten onderdak, beschutting en voedsel, zeker wanneer je een haag van klimop of bessenstruiken kiest. Bovendien kunnen egels er onderdoor schuifelen, en zo je tuin in en uit lopen.

2 Ga voor variatie en inheemse, nectarrijke planten voor elk seizoen
Inheemse tuin-, pot- en kuipplanten trekken veel meer insecten, zoals vlinders en bijen, aan dan exotische exemplaren (op mediterrane kruiden na). Bovendien gaan deze langer mee, omdat ze hier in ons klimaat van nature gedijen, en vragen ze minder verzorging in de vorm van speciale voedings- of meststoffen en water.

Wanneer je zorgt voor groen en bloeiende en geurende planten (die laatste trekken veel nachtvlinders aan, waar vleermuizen dan weer dol op zijn) het hele jaar door, heb je daar niet alleen zelf profijt van. Je biedt zo vlinders en bijen de helpende hand door ze van het prille voorjaar tot en met de volgende winter voedsel en beschutting te geven. Dit bereik je met gevarieerde beplanting, van bollen tot kruiden, van vaste planten en eenjarigen tot struiken en kleine bomen.

3 Houd het natuurlijk & recycle
Chemische bestrijdingsmiddelen tegen ziekten en plagen zijn natuurlijk uit den boze, want daar vernietig je sommige andere planten en ook tal van insecten en nuttige micro-organismen mee. Ga onkruid bijvoorbeeld liever te lijf met een onkruidsteker of onkruidbrander.

Door te recyclen bespaar je geld, kun je je creatief uitleven en tegelijkertijd kleine dieren en insecten blij maken. Geef oude of beschadigde materialen of gebruiksvoorwerpen een tweede leven. Maak van je oude terrastegels een stapelmuurtje, van oude of overgebleven stenen, bamboestokken en snoeiafval een insectenhotel, van een gebarsten theepot of slabak een bloembak of hangmand. Sla een gebroken terracottapot in stukken en gebruik de scherven onderin bloempotten en -bakken voor een betere drainage. Of graaf hem half in de grond, voor je het weet kruipt er een kikker of egel in. Begin een composthoop of een wormencompostbak. Daarmee recycle je je gft-afval en je krijgt er gratis en voor niks vruchtbare compost voor terug. Installeer een regenton en je hebt gratis water voor je planten.

4 Zorg voor water in de tuin
Water is een bron van leven voor heel veel dieren, maar ook voor micro-organismen en insecten. Dat kan een eenvoudige drink- en badderschaal voor vogels zijn, maar met een vijver krijg je volop leven in de brouwerij. Er komen onder andere libellen, vogels, kikkers, padden en egels op af. Libellen helpen jou weer in de strijd tegen muggen. En als er weer heftige hoosbuien komen hoef je je minder zorgen te maken over wateroverlast.

5 Wees lekker lui
Maak de tuin niet te netjes, maar laat afgevallen bladeren en takjes liggen. Die trekken insecten en daardoor vervolgens ook vogels aan en verrijken uiteindelijk de grond, wanneer ze vergaan en door wormen en ander bodemleven worden ‘verwerkt’. En wist je dat een paardenbloem nectar en stuifmeel biedt aan zowel vlinders als bijen? Laat die dus gewoon hier en daar staan. De tuin 'winterklaar maken' hoeft ook niet meer. Dan houd je de tuin in de donkere maanden juist aantrekkelijk voor jezelf en voor de 'birds and the bees'. Afgestorven planten terug knippen of snoeien doe je indien nodig gewoon in het voorjaar. Dan kun je meteen je zelfgemaakte compost aanbrengen. En is de (recycle)cirkel rond.